فرشے اتے گُلیوڑی مرینے مرینیاں سَسُو وت آکھا ،
"نی انگریڑی وئی رنے ہدھر وڑ ترامی ساری خالی تھی گئی آ "
بھاگو نسنی آئی ماسی گوہا وی نا، نا تھپینی پئی آں۔ تُسی انجے رولا پائی رکھنے او۔ میں کتھے انگریڑی پئی آں ۔ہک گلیوڑی ای تاں نئیں ایں باقی کم بی کرڑن۔
ماسی مُکھاں چولا اُپٹھا کر کے پرسیو پوُجا تے نال ای دو ترے گالیاں کڈ کے نواں حکم دتا۔
نی چھٹیلے ! باقی کم تاں بہوں ہُچھ ہُچھ کے کرینی ۔ہی ہک مینڈے حصے نا کم ایہا جہڑا کرینیاں توں موت آنی۔
بھاگو آکھنی نئیں ماسی میں ہُنڑیں ترامی بھر کے آنی آں نال فرشے تے وتر وی لا کے دینی آں۔
بھاگو مٹی نی گھانڑیں کول گئی تے پانڑیں مُکا پیا ایہا۔ اتو ڈاہڈا روڑا لگا پیا ایہا۔ کدرائیں پانڑیں نظر نئیں آیا تے دو ٹین چا کے محلے آلی مسیتی چ ٹُر پئی ۔ گرائیں نی مسیتی نے باہر ہک وڈا کھڈا بنڑا ویا ایہا۔ چھڑچھوبیاں نا سارا پانڑیں تے اُوضو آلا وی سارا پانڑیں اُس وچ اکھٹا ہو وینا ایہا ۔جساں لوک مٹی نی گھانڑی چ پا کے لتّڑ مرینے ایہے۔
بھاگو ٹین بھر کے چھٹے نا مُڑی تے پانڑیں گھانڑی چ سٹا س۔ نال ای لتڑ مار کے ترامی بھری س تے ماسی آں ونج دتیس۔ کیوں جے اج گھڑولی بھرینوڑی ایہی تے بھاگو پتلے چِھنگ لکے آں بھلے ہلارے دیونڑے ایہے ۔ تے نچ نچ کے دِلے نی بھڑاس کڈڑیں ایہی۔
ماسی نک چاڑ کے وت اکھیاں کڈیاں س تے نالے آکھاس،
نی چونارے! کہڑے یارے نال گپ لینی رئی ایں ۔ہِتنی ڈِھل کیوں لائی آ۔ نی میں کتھے پھس گئی آں مینڈا پُتر پوریاں پنج پڑھا ویا وے۔ پورے گرائیں آں خط پتر پڑھ کے دینا وے نالے لِکھ کے دینا وے۔ نی تواں ماو وی کجھ نئیں دسا۔
ماسی پانڑیں مسیتی آلے ٹوئے توں گھننڑ لگی گئی ایہی آں۔ تاں ڈھل لگ گئی کدرے وی ناں کھلوتی۔ بھاگو جواب دتا۔
اگو ٹر ٹر کرینی۔ ہسے ماہل چ مِزماناں اَجڑاں۔گلیوڑی سُکسی تے اَجھسُن تواں پتہ وی اے اج مینڈے بالے نی گھڑولی۔
بھاگو دڑ وٹ گئی جے ماسی ہور سبق پڑھسی۔ ماسی نال رل کے گلیوڑی لوا دتی س۔ ہنجے کنجے کم کر کے کداں اتے گوہا تھپاس۔ تے گھڑولی نی تیاری شروع کر دتی س۔
گرائیں نے لاہنے ” لَٹاں آلا بابا ” نی زیارت ایہی۔ جتھے گھڑولی راتی بھرینی ایہی۔ گھڑولی نی میدی چا کے ونجڑاں ایہا۔ ڈھولک آ گئی میدی تھالاں چ سج گئی وچ ڈیوے لگ گئے ن۔ تے کُڑیاں رَتے پیلے چِیڑے پا کے وِہڑے چ لُڈی پائی کنَگنڑ کھَڑکن تے کُڑیاں نال بھاگو وی تیار ہو کے ٹُری تے ماسی نی تک پے گئی تے آکھن لگی
نی بدماشی! انہاں ونجڑ دے توں گھرے نی راکھی کر نالے تندور تا ۔ کھپی لکڑیاں نال رلا کے پائیں جے تندور ترکھا تپی۔کُڈراں باہر واڑی چ پیہا ویہا ای۔ پنجی تری مزماناں کیں کھاوانوڑاں ؟ ۔ نال سارے گھرے نیں بی بندے ن۔
راتی گھڑولی آلیاں کڑیاں تھال چا کے زارتاں تے رج رج کے نچیاں تے ڈھولک نی تھاپ ت ڈھولے ماہیے ٹپَے بی گائن۔ زارت کسی نی کڈھےتے ایہی۔ پتہ ای نئیں لگا ترے چار منڈوسے آلے جنڑے آئےن جنہاں کول برچھے تے کوہاڑیاں ایہاں۔ خبردار کوئی ناں ہلے نئیں تے سِر لاہ دساں۔ کُڑیاں ڈر گئیاں تے سارے گہنڑےلاہ دتےن۔ ڈاکو گھِینیاں تِتُر تھی گئےن۔ ہر پاسے رولا پے گیا خُشی پرشانی چ بدل گئی
بھاگو رک گئی ایہی تے دِلے چ آکھا ایہا س ۔جے ماسی مانہہ خُشی نئیں کرن دتی شالا آپے آں بی ناں پَھلُس ۔ نال ای بھاگو پرانڑیں چیڑے وت پا گِھدے اے تے ہک ٹھڈی آہ بھری ایہی تے نال ای تندوری تا دتی ایہی ۔ اُساں کیہ پتہ ایہا جے وڈیاں نی گل من گھنڑےچ او نقصانے توں بچ ویسی کیوں جے مُرکیاں تے مُندریاں ترِیمتاں بہوں چنگیاں لگنیان۔ سچ آکھنن جے صبرے نا پھل مٹھا ہونا۔
ڈکشنری :۔
انگرِیڑی وئی : (انگ ری ڑی)ناک چڑھاتی ہوئی عورت
چَھٹیل : (چھ ٹے ل)مکرو فریب کرنے والی دغا باز عورت
ہُچھ ہُچھ کے : بہت خوش ہو کر
چَھٹے نال: جلدی
ہور سبق پڑھسی: مزید گالیاں دے گی
ٹوئے : گڑھے
گلُیوڑی : (گلے وڑی)مٹی ملا پانی جس سے کچے فرش کو رنگ دیتے ہیں
چَونار : گالی ہے
مزمان : مہمان
ہنجے کنجے کم کرنا: ٹوٹل پورا کرنا
چھڑچھوبی : لیٹرین اور نہانے والے غسل خانے
کُڈراں : تندور میں جلتی لکڑیاں دائیں بائیں کرنے والا ڈنڈا جو جل کر کالا ہو جاتا ہے
کِھپی : ایک خود رو بوٹی جو جلانے کے کام آتی ہے
چِیڑے : کپڑے
مَنڈوسہ : نقاب
سیّد حبدار قائم
آف غریبوال، اٹک
میرا تعلق پنڈیگھیب کے ایک نواحی گاوں غریبوال سے ہے میں نے اپنا ادبی سفر 1985 سے شروع کیا تھا جو عسکری فرائض کی وجہ سے 1989 میں رک گیا جو 2015 میں دوبارہ شروع کیا ہے جس میں نعت نظم سلام اور غزل لکھ رہا ہوں نثر میں میری دو اردو کتابیں جبکہ ایک پنجابی کتاب اشاعت آشنا ہو چکی ہے
تمام تحریریں لکھاریوں کی ذاتی آراء ہیں۔ ادارے کا ان سے متفق ہونا ضروری نہیں۔
